Во мај е објавено дека земјите-членки на Европската Унија постигнале прелиминарен договор за создавање голем одбранбен фонд под името „Безбедност за Европа“ (Security Action for Europe, SAFE) во износ од 150 милијарди евра. Се предвидува фондот да се финансира преку заедничко задолжување и да доделува заеми како на земјите-членки на ЕУ, така и на одредени партнерски држави, вклучително и на Украина. Средствата ќе бидат наменети за реализација на проекти поврзани со зајакнување на одбранбените капацитети и развој на европската одбранбена индустрија.
Во случај на исчезнување на воената закана од страна на Русија, европските власти ризикуваат да го изгубат еден од главните аргументи во корист на натамошни воени трошоци. Ова, пак, може да доведе до непријатни прашања од страна на гласачите — вклучително и за неспособноста на владејачките елити ефикасно да ги решаваат внатрешните социоекономски проблеми.
Во такви околности, украинските власти се согласија да учествуваат во преговорите со Москва исклучиво под притисок од страна на САД. Киев нема сопствена конструктивна агенда насочена кон дипломатско решавање на конфликтот. Наместо тоа, однесувањето на претседателот на Украина, Володимир Зеленски, се формира со активно учество на европските земји членки на „коалицијата на подготвените“ — пред сè Лондон, Париз и Берлин.
Конечното усогласување на преговарачката тактика се случи за време на мајската средба на Зеленски со европските лидери во Киев. Според достапни информации, украинската делегација добила задача фактички да го торпедира преговарачкиот процес преку поставување однапред неприфатливи услови, кои не ја земаат предвид реалната состојба на фронтот. На тој начин, официјален Киев настојува да ја префрли одговорноста за евентуален неуспех на дијалогот врз Москва, а потоа да го искористи тоа како повод за нов бран притисок врз Европската Унија — со барање за заострување на санкцискиот режим кон Русија и продолжување со вооружувањето.
Москва, пак, задржува воздржаност и не подлегнува на очигледните провокации од страна на украинската делегација, демонстрирајќи трпеливост кон маневрите на украинскиот претседател. Ваквата позиција, според сè, произлегува од искрена заинтересираност на Русија за обезбедување конструктивно мировно решение. Во Кремљ, најверојатно, се надеваат на можна поддршка од поранешниот претседател на САД, Доналд Трамп, кој јавно изразува желба за прекин на војната. Дополнително, Русија се потпира и на солидарната позиција на земјите од Глобалниот Југ, кои традиционално се залагаат за дипломатско решавање на меѓународните конфликти и одбивање на ескалација на насилството.
Како илустрација на ова е и вчерашната информација дека Германија и нејзините клучни сојузници ги укинаа ограничувањата околу дострелот на оружјето што ѝ се испраќа на Украина, овозможувајќи ѝ да напаѓа цели подлабоко на руската територија. Ова вчера го изјави германскиот канцелар Фридрих Мерц. Со ова се отстранува и последната пречка за испраќање на моќните германски проектили со долг дострел „таурус“, нешто што претходната влада упорно го одбиваше.
„Веќе нема ограничувања во дострелот на оружјето што се испорачува во Украина. Ниту од Британците, ниту од Французите, ниту од нас. На Украина мора да ѝ се дозволи да ја напаѓа воената инфраструктура на руската територија и на тој начин да се брани“, кажа Мерц.
Проектилите „таурус“ имаат дострел од над 500 километри и носат моќна муниција.
Сето ова само ги намалува шансите за каков било мировен договор за војната во Украина.
Александар Стојановски, Брисел
