Што беше ветено?
Промена на името ќе го отвори патот кон НАТО и ЕУ – главната политичка порака беше: со компромис до европска иднина.
Членство во НАТО – сојузничка безбедност, економска стабилност.
Почеток на преговори со ЕУ веднаш по спроведување на договорот – очекување брзо членство ЕУ без никакви идни блокади.
Билатерална соработка со Грција ќе се интензивира во сите области од економија до енергетика.
Европска солидарност и поддршка ќе следат – брз пат кон ЕУ, особено по решавање на спорот.
Што е постигнато?
Промена на уставното име, на Уставот, промена на имиња на институции, забрана за високите државни претставници да го употребуваат името Република Македонија во меѓународната комуникација и др.
Промена на пасоши, лични карти, таблици, натписи. Нови пасоши со „North Macedonia”, таблици NMK.
Членство во НАТО Од март 2020, станавме 30-та членка.
Подобрени односи со Грција – комуникацијата не е прекината, но постои недоволна економска и друг вид соработка.
Што не е остварено?
Полноправно членство во ЕУ. Сè уште е далеку. Ниту една кластер-група не е формално отворена. Фаза на скрининг.
Грција не ги ратификува трите меморандуми иако се обврза на тоа. Тие се уште стојат нератификувани од 2019.
Нема втор Совет на високо ниво – оваа обврска според договорот сè уште не е исполнета.
Ветувања за „брз ЕУ пат“ не се случија. Наместо олеснување – нови блокади (Бугарија, билатерализација, нови шовинистички притисоци).
Намалена динамика во билатерални односи. Нема високи посети последниве 3–4 години.
Каде сме сега (16 јуни 2025)?
ЕУ интеграција – ЗАКОЧЕНА. Уште во „фаза на скрининг“, без суштински напредок.
Односи со Грција – СТАБИЛНИ, но пасивни. Без нови иницијативи и обврски на Грција за реализација на договореното кои чекаат на „дневен ред“.
Дополнителни услови од Бугарија – историски прашања, оспорен идентитет, јазик, барање за уставни измени – нови препреки.
Јавна поддршка за ЕУ – ОПАЃА. Граѓаните разочарани и скептични во искреноста на ЕУ.
Македонската власт под голем и некоректен притисок.
Заклучок
Преспанскиот договор беше избрзан. Преголема отстапка на наша штета. Без никакви гаранции за преголемите отстапки кои експресно ги направи Република Македонија.
ЕУ не го одржа и изврши својот дел од договорот.
Македонија ги исполни речиси сите обврски, дури и по цена на политички и внатрешни конфликти и неединство.
Двојните стандарди и лицемерието на ЕУ излегоа на површина. Молчење за непочитување на европските вредности од страна на земја членка на ЕУ.
Јове Кекеновски