Едно топло летно утро во Белград, професионалниот лизгач на мраз од Русија Вадим Морус на отворено вежба за настап. Морус е на 1.600 километри од родната Москва, но почнува да се чувствува како дома.
Тој во 2022 година избегал од Русија со својата свршеница, како дел од бранот од десетици илјади што дојдоа во Србија по руската инвазија на Украина. Патот е долг, но многумина го избрале Белград поради неговите антички културни и религиозни врски со Москва.
„Во Србија има малку лизгачи што можат да тренираат други, па затоа имам многу српски студенти“, вели Морус (24).
Од почетокот на војната во Украина во февруари 2022 година, Русите што бегаат од конфликтот, регрутирањето или политиката на претседателот Владимир Путин создадоа енергична заедница во Србија, според интервјуата на Ројтерс со дваесетина имигранти и локални функционери.
Иако реалниот број на Русите во Србија е помал од оние што побегнале во земји како Германија, нивното присуство силно се чувствува во Белград, град со помалку од два милиони жители.
Се појавија клубови, детски градинки и амбуланти во сопственост на Русија. Русите купуваат храна во руски продавници. Руски бендови, пејачи и комичари настапуваат во руските клубови, а руски уметници ги изложуваат своите дела во галериите во сопственост на Руси.
Од февруари 2022 година до средината на 2023 година, повеќе од 30.000 Руси поднеле барање за привремен престој во Србија, покажуваат најновите податоци на Министерството за внатрешни работи. Официјалните лица не дадоа бројки за споредба со претходниот период, но рекоа дека ова претставува нагло зголемување.
За време на овој прилив, Русите основале 11.081 компанија во различни сектори, од услуги базирани на интернет до угостителски фирми и спортски училишта, според српскиот деловен регистар.
Руска клиентела
Виктор (42), ветеринар од Санкт Петербург, побегнал од руската мобилизација есента 2022 година. Без потребните квалификации да работи во Србија, работи како помошник во Белград, исклучиво во служба на Руси.
„Поправам водоводни и електрични инсталации, прозорци, па дури правам и мебел. Воопшто не ми требаат српски клиенти“, вели Виктор, кој побарал да остане анонимен поради страв за безбедноста на неговото семејство во Русија.
Ројтерс пишува дека односите меѓу Србија и Русија датираат со векови и остануваат срдечни и денес, иако и Србија се обидува да се приклучи во Европската Унија, која ја осудува руската инвазија на Украина.
По Првата светска војна, илјадници таканаречени „бели“ Руси избегале од комунистите за време на граѓанската војна во новоформираното Кралство на Србите, Хрватите и Словенците.
Сепак, многумина не сакаат да се интегрираат и претпочитаат да се држат до таа мини-Русија во рамките на Србија. Иронично, многу Срби го поддржуваат Путин и не го делат ставот на оние што побегнале, вели Ројтерс.
„Привлечноста на руската култура е премногу силна за првата генерација руски емигранти да сакаат да се вклопат во општеството во кое се нашле, без разлика дали е српско или западно“, вели белградскиот политички аналитичар Александар Ѓокиќ.
Лизгачот Морус се двоуми да ги објасни причините поради кои ја напуштил Русија, но се вклучува неговата свршеница Александра Машканова.
„Заминавме од идеолошки причини. Неколку дена по 24 февруари се обидувавме да сфатиме што се случува, а потоа решивме да заминеме“, вели таа.
